โต๊ะอาเยาะห์ เป็นที่ปรึกษาของเจ้าเมืองด้านกฎหมาย ด้านศาสนา มีเรื่องเล่าจากคนเฒ่าคนแก่ว่า ตนกูตีมุง จะเดินทางไปเยี่ยมสุสานตนกูบือซาร์ ที่บ้านดาโต๊ะ (ปัจจุบันอยู่ในเขตอำเภอยะหริ่ง) ในวันนั้นมีการทำพิธีทางศาสนา กินเลี้ยง และเชือดแพะ โต๊ะอาเยาะห์จึงขอเจ้าเมืองว่าจะเดินทางไปด้วย แต่ตนกูตีมุง ปฏิเสธคำขอของโต๊ะอาเยาะห์ เนื่องจากโต๊ะอาเยาะห์มีอายุมากแล้ว เกรงว่าเดินทางไปกับเรือลำบาก เมื่อตนกูตีมุงเดินทางไปถึงสุสานบ้านดาโต๊ะ ก็เห็นโต๊ะอาเยาะห์ปรากฏตัวอยู่ที่สุสานก่อนแล้ว ซึ่งสร้างความประหลาดใจแก่ทุกคน เมื่อทำพิธีเสร็จโต๊ะอาเยาะห์ก็ขออาศัยเรือของเจ้าเมืองกลับไปด้วย เจ้าเมืองตอบว่าเมื่อมาเองได้ก็ต้องกลับเองได้ แล้วในขณะที่เดินทางกลับเจ้าเมืองก็หลบซ่อนเพื่อดูว่าโต๊ะอาเยาะห์เดินทางกลับมาอย่างไร ปรากฏว่าโต๊ะอาเยาะห์สามารถเดินบนน้ำได้ กาลต่อมาเมื่อโต๊ะอาเยาะห์เสียชีวิต เจ้าเมืองได้นำศพของโต๊ะอาเยาะห์ไปไว้ที่สุสานหลวงจะบังติกอ และเจ้าเมืองได้รับสั่งว่าเมื่อตนเองเสียชีวิตก็ให้ฝังศพท่านไว้ด้วยกัน จึงเป็นที่มาคำบอกเล่าเกี่ยวกับตำนานของกุโปร์โต๊ะอาเยาะห์ในปัจจุบันนั่นเอง
