เรื่องเล่าทั้งหมด

ตระกูลคณานุรักษ์  
ข้อมูลทั่วไป
รหัสเรื่องเล่า110
เรื่องตระกูลคณานุรักษ์
หมวดหมู่บุคคลคุณค่าปัตตานี
เป็นเรื่องเล่าของอำเภอเมืองปัตตานี
เป็นเรื่องเล่าของตำบลอาเนาะรู
ผู้บันทึกเรื่องเล่ามนทิรา อินทร์แก้ว (montira.i)
วันที่บันทึกข้อมูล23/09/2020

ข้อมูลจำเพาะประจำเรื่องเล่า
ชื่อ-สกุลนายปุ้ย แซ่ตัน
ที่อยู่ หรือ ภูมิลำเนาประเทศจีน
ภาพถ่ายแนวตั้ง (Portrait)ภาพถ่ายแนวตั้ง (Portrait)
ภูมิปัญญาหรือความสามารถที่เป็นที่ยอมรับ

บำรุงรักษาศาสนสถานเมืองปัตตานี

ตำแหน่ง เกียรติคุณ หรือรางวัลที่ได้รับ

หลวงสำเร็จกิจกรจางวาง


ข้อมูลเรื่องเล่า
รายละเอียดเรื่องเล่า

ต้นตระกูลนายปุ่ย แซ่ตัน ประเทศไทยมีพระมหากษัตรเป็นชาวจีนฮอกเกี่ยน คือ พระเจ้าตากสิน จึงได้รวบรวมสมัครพรรคพวกและอบยพมาประเทศไทยมาโดยทางเรือ ระหว่างเดินทางก็มีการแวะผ่านประเทศเวียดนาม ฟิลิบปิลย์ มาถึงประเทศไทยในรัชการที่ 3 ไม่ใช่จีนฮอกเกี้ยนแล้ว และได้สืบทราบว่าเจ้าเมืองสงขลาเป็นจีนฮอกเกี่ยน จึงได้นั่งเรือต่อมายังสงขลา ได้มาทำค้าขาย ทำฟาร์มหมู และได้เกิดกบฏไทรบุรีย์ ท่านจึงได้อาสาเจ้าเมืองสงขลาปราบกบฏไทรบุรี และได้ปราบสำเร็จ ได้รับการแต่งตั้งเป็นหลวงสำเร็จกิจกรจางวาง เป็นผู้เก็บภาษีอากรในมณฑลปัตตานี ประกอบด้วย ปัตตานี ยะลา นราธิวาส รวมอยู่ด้วยกัน ได้รับพระราชทานเหมืองแร่ดีบุก และอาศัยอยู่ในปัตตานี บ้านเลขที่ 27 เป็นที่ดินพระราชทาน แถบพื้นที่สายถนนกือดาจีนอล้วนเป็นญาติพี่น้องพระจีน
ต่อมาเมื่อท่านเสียชีวิต ลูกชายคนโต จูเม่ง (หลวงสุนทรสิทธิโลหะ) มาทำเหมืองแร่ต่อจากหลวงสำเร็จ ส่งแร่ไปขายที่ปีนัง อายุท่านไม่สบายยืนเสียชีวิตตอนอายุประมาณ 30 กว่าๆ สมัยรัชการที่ 4
หลังจากนั้นน้องชายท่าน คือ จูไลน์ ขึ้นมาแทน ชาวมณฑลปัตตานีเรียกกัปตัลจีน มีเรือสำเภาเยอะทำกิจกามต่อ ในสมัยนี้รัชกาลที่ 5 เสด็จมณฑลปัตตานีเป็นครั้งแรก จูไล่เป็นผู้เตรียมการรับเสด็จ กับพี่สาวบ้านเลขที่ 3 นางเม่งจูซึ่งแต่งงานกับตระกูล โกวิทยา รัชการที่ 5 เสด็จศาลเจ้า ได้มีการปูผ้าขาวจากท่าน้ำไปหน้าศาลเจ้าและถึงวัดตานีนรสโมสร (วัดบางน้ำจืด) เวลารัชการที่ 5 เสด็จดูสินค้าที่ชาวบ้านนำมาวางขายอะไรนายเม่งจู และนายจูไลน์ ซื้อถวายทุกอย่างจนเต็มลำเรือ และเมื่อเสด็จวันตานีนรสโมสร(วัดบางน้ำจืด) ได้เห็นว่าพระอุโบสถทรุดโทรมจึงได้พระราชทานเงินให้นายจูไลน์ไปบูรณะ และแต่งตั้งให้เป็นหลวงจีนคคณารักษ์ เป็นแม่กองคุมงานบูรณะวัดตานีนรสโมสร (วัดบางน้ำจืด)และวัดมุชลิน (วัดตุยง) รัชการที่ 5 เสด็จประพาสครั้งที่สอง ได้เอาธงแดงติดจากท่าน้ำไปถึงศาลเจ้าและไปถึงวังจะบังติกอ มีการทำวัดเสร็จเรียบร้อย มีการเฉลิมฉลอง (ภาพธงแดง/ภาพถ่ายตอน ร.5 เสด็จ เอารูปที่เจี๊ยบ ภาพป้ายร้านแรกของปัตตานี) คุณพระจีนทำนุบำรุงรักษาศาสนสถานเมืองปัตตานี พัฒนาวัดหัวตลาด จากก่อนเป็นเพียงเมรุเผาศพ เป็นป่าช้า เมื่อมีการเสียชีวิตจะนำมาเก็บไว้ที่ธรรมศาลา ซึ่งเป็นพื้นที่ส่วนตัวให้ชาวบ้านใช้ร่วมกัน บ้านเลขที่หนึ่ง เป็นบ้านพี่สาวคุณพระจีน นางเม่งจู คนจีนสมัยก่อนทำเหมืองแร่
พระจีนบูรณะศาลเจ้าจากศาลเจ้าที่ ร.5 เสด็จไปที่ศาลโจซูกง(องค์ดำ) (องค์พระหมอ) พระโจซูกง มีตำนานเล่าว่าลอยมากับน้ำ คนจีนน่านำเข้ามาทางเรือแล้วเกิดเรือล่ม ลอยมากับน้ำคนพบคิดว่าเป็นฟืนแต่พอน้ำขึ้นจากน้ำมาให้พระจีน พระจีนจึงเชิญมาอยู่ที่ศาลเจ้าบูรณะจากศาลเล็กๆ และใหญ่ขึ้น และครั้นตอนพระจีนไม่สบายได้บนไว้ว่าหากหายจะเชิญองค์สะลักเจ้าแม่มาอยู่ที่ศาลเจ้าให้ชาวจีนได้บูชา ต้นกำเนิดสถานที่ท่องเที่ยวแหล่งสำคัญที่ผู้คนมากมายศรัทธา เช่า เจ้าของที่ดินเมืองกาจญ บนให้ขายที่ดินได้ แล้วขายได้จริง จึงทำบุญ 1,000,000 บาท คุณชูโชติเกิดอุบัติเหตุมีองค์เจ้าแม่อยู่ในรถ รถตกคูองค์เจ้าแม่กระเด็นมาอยู่บนตักไม่เป็นอะไรเลยในขณะที่รถพังหมดทั้งคัน เอาอู้ผ้าแดงผูกแขนไว้ป้องกันอุบัติ 1 ปีทำครั้งหนึ่งทำช่วงเทศบาลลุยน้ำลุยไฟให้กับคนหามพระ ต่อมารุ่นตระกูลวัฒนายากร เป็นเพื่อนสนิทและแต่งงานกัน จนถึงรุ่นขุนธรรมรงค์พรรณพรรคดี วัฒนายากร (ปู่) เป็นคหบดี ร.6 มีหน้าที่ช่วยเหลือสังคม ทำโรงสี โรงน้ำแข็ง โรงไฟฟ้า ขายน้ำมัน ทำเหมืองแร่และเมื่อเสียชีวิตบริจาคที่ดินให้โครงการสมเด็จพระราชินี 1000 กว่าไร่ สมัย ร6 เกิดน้ำสกุล พระจีนต้นตระกูลตันตนรัต ในสมัยจอมพลป ไม่อยากให้มีแซ่จีน จึงเอาชื่อคุณพระจีนมาเป็นนามสกุล ปัจจุบันญาติพี่น้องอยู่ กทม เหลือ เหมืองแร่ ทำมาถึงปี 2536 เหมื่องแร่ยาบู ปัจจุบันทำเป็นสวนยาง คุณตาอนันต์เป็นนายกเทศมนตรีจังหวัดปัตตานี เปิดบ้านเลี้ยงอาหารตลอด 24 ชม ต่อมาเป็น (ชนันท์ มอร์เตอร์)
มุสลิมจีนค้าขายร่วมกันมีตลาด ชื่อกือดาจีนอ หลวงวิชิตสุนทรากร น้องคุณพระจีน คณานุรัก เป็นนายด่านได้การค้าขายเปิดร้านแรกในปัตตานีน้ำสินค้าจากสิงคโปร์ ปีนังมาขาย ชื่อร้าน เอ้งเจียง ขายถ้วย ชาม
พระจีนเป็นผู้ช่วยเจ้าเมืองปัตตานีซึ่งเป็นชาวมุสลิม ชื่อ ตนกู.. ทำหน้าที่ดูแลเก็บภาษีคนจีนและคนไทย ทำเหมืองแร่ ส่งแร่ดีบุกไปขาย มีรูปถ่ายกับชาวแคนนาดา เมื่อตอนทำเหมืองแร่ดีบุก
คนจีนอบยพมาจากกรือเซะ เนื่องจากท่าน้ำตื่น เดิมเป็นชาวมุสลิม
เจ้าเมืองจะบังติกอ มีวังน้องเจ้าเมือง ซึ่งปัจจุบันคือ รร.จ้องฮั้ว

สถานที่เกิดเรื่องเล่าเลขที่
ช่วงเวลาที่เกิดเรื่องเล่าสมัยพระเจ้าตากสิน จนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ รัชการที่ 2-5
คำสำคัญปุ่ย แซ่ตัน,หลวงสำเร็จกิจกรจางวาง,ตระกูลคณานุรักษ์
คุณค่า/การต่อยอด

ความรู้ด้านประวัติศาสตร์ ความสัมพันธ์ไทยพุทธ มุสลิม จีน การทำนุบำรุงศาสนสถาน ชุมชนเมืองปัตตานี

เรื่องที่เกี่ยวข้อง
  • วัดตานีนรสโมสร
  • ชุมชนกือดาจีนอ
  • ชุมชนจีน
  • ความเป็นอยู่และพหุวัฒนธรรมระหว่างชาวไทยพุทธ จีน และมุสลิม
  • มิตรภาพไทยพุทธ-ไทยมุสลิมที่มีมาช้านานในสมัยอดีต
  • ความศรัทธาเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยว : การแก้บนด้วยสิ่งของต่างๆ
  • ความศรัทธาเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยว : ความเชื่อเรื่องต่างๆ

ข้อมูลเกี่ยวกับสถานที่
ชื่อสถานที่ถนนกือดาจีนอ
ที่ตั้ง63 ถนนอาเนาะรู ตำบลอาเนาะรู
เมืองปัตตานี, ปัตตานี 94000
Map It

ข้อมูลแหล่งที่มา
ชื่อ-สกุล ผู้ให้สัมภาษณ์คุณพันธุ์ฤทธิ์ วัฒนายากร
ที่อยู่และข้อมูลการติดต่อ

63 ถนนอาเนาะรู ตำบลอาเนาะรู
เมืองปัตตานี, ปัตตานี 94000

สถานภาพหรือความสำคัญที่ได้มาเป็นคนเล่าเรื่อง

เชื้อสายตระกูลคณานุรักษ์

วันที่สัมภาษณ์20/02/2020