เรื่องเล่าทั้งหมด

นายแวฮารน แวมามะ เล่าว่า แหล่งเรียนรู้สมัยก่อน ก็ต้องเป็นการเรียนรู้ทางศาสนา สมัยนั้นรัฐบาลไม่ค่อยสนับสนุนให้เรียนศาสนา บางคนจบ ป.4 ก็เป็นครู เป็นปลัดแล้ว เมื่อก่อนคนเรียนตาดีกา เรียนอัลกุรอานจากโต๊ะครู มัสยิดสมัยนั้นก็เหมือนวัด เมื่อก่อนภาษาามลายูไม่สามารถเปิดเรียนหรือสอนได้ ใครจะเรียนต้องไปเรียนตามบ้านโต๊ะครู นายแวฮารน แวมามะ ได้เล่าว่า ถ้าเป็นแหล่งการเรียนรู้จริงๆก็คงเป็นมัสยิด และมัสยิดที่เก่าแก่แห่งรัฐปัตตานี คือ มัสยิดรายอฟาฏอนี เริ่มก่อสร้างเมื่อสมัยเมืองปัตตานีเป็นเมืองหรือรัฐปัตตานี มีเจ้าเมืองปกครองตนเอง คือ สุลต่านมูฮัมหมัด หรือ ตนกูบือซาร์ หรือ ตนกูปะสา เป็นเจ้าเมืองปัตตานี ช่วงประมาณ พ.ศ. 2388-2399 ได้ทรงเริ่มสร้างมัสยิดประจำเมืองปัตตานี ในสมัยตนกูปูเต๊ะฮฺ พ.ศ. 2399-2424 เดิมเป็นสุเหร่าอาคารไม้ สร้างในรั้ววัง ต่อมาได้ย้ายมาสร้างเป็นอาคารถาวร ณ ที่ปัจจุบัน ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกของวังเจ้าเมือง ก่อนถึงสุสานหลวง (กูโบร์โต๊ะอาเยาะฮฺ) ต่อมาตนกูตีมุง พ.ศ. 2424-2433 ได้ทรงแต่งตั้งฮัจญีอับดุลาเตะฮฺ ดาโต๊ะ เป็นอีหม่ามท่านแรกอย่างเป็นทางการ และได้ขยายอาคารเพิ่มเติม แต่ยังไม่ทันแล้วเสร็จสมบูรณ์ท่านได้เสียพระชนม์เสียก่อน ต่อมาตนกูสุไลมานหรือตนกูบอซู พระอนุชาตนกูปูเต๊ะฮฺ ได้ทรงสร้างต่อจนแล้วเสร็จ มีการขยายอาคารในส่วนที่เป็นอิฐเพิ่มเติม พร้อมทั้งได้ประดับลวดลายภายในมัสยิดด้วยไม้แกะสลัก พรรณพฤกษา และได้เปลี่ยนชื่อใหม่เป็น “มัสยิดรายอฟาฏอนี” ตามคำเรียกชื่อเมืองปัตตานี นายแวฮารน แวมามะ เล่าอีกว่า ในมัสยิดรายอฟาฏอนี มีของสำคัญต่างๆในสมัยอดีตที่ยังอนุรักษ์ไว้ เช่น ช่องลมในมัสยิดซึ่งยังคงรักษาแบบเดิมไว้ และที่ยืนสำหรับผู้นำในการแสดงปฐกถาธรรม ในเวลาก่อนที่จะละหมาดวันศุกร์

มีคุณค่าทางศาสนา

• ลายแกะสลัก บานประตูในมัสยิดรายอฟาฏอนี

เปิดทำการทุกวัน

ถนนยะรัง ซอย 8 ตำบลจะบังติกอ อำเภอเมือง จังหวัด

42/12 ถนนหน้าวัง ตำบลจะบังติกอ อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี

ผู้เชี่ยวชาญประวัติศาสตร์ปัตตานี และกรรมการมัสยิดรายอฟาฏอนี