ในอดีตปัตตานีมีศูนย์กลางอยู่ที่เขตอำเภอยะรัง จังหวัดปัตตานี ต่อมาเกิดแม่น้ำลำคลองตื้นเขิน ชาวบ้านจึงย้ายที่อยู่จากยะรังมาอยู่ที่กรือเซะเพื่อทำการค้าขาย และกรือเซะมีการคมนาคมที่สะดวกเนื่องจากอยูใกล้แม่น้ำลำคลอง เมื่อชาวบ้านโยกย้ายหนีไปกันหมด เจ้าอินทิราเจ้าเมืองซึ่งคิดจะหาเมืองใหม่อยู่แล้วและชอบล่าสัตว์ จึงออกเดินทางเมื่อไปถึงกรือเซะเห็นกระจงทอง แล้วจู่ ๆ กระจงทองก็หายไป เลยตัดสินใจตั้งเมืองที่กรือเซะ โดยใช้เวลาสร้าง 2 ปีจึงแล้วเสร็จ เมืองกรือเซะกล่าวกันว่าชื่อเมืองเป็นชื่อหมู่บ้านที่ยะรังเดิม เมื่อชาวบ้านย้ายจากยะรังมาอยู่ที่ใหม่ จึงใช้ชื่อกรือเซะเดิมมาตั้งเป็นชื่อเมือง เพื่อระลึกถึงหมู่บ้านที่เคยอยู่อาศัย และคำว่า "กรือเซะ" มาจากภาษาชวา แปลว่า ทรายขาวที่สะอาดและบริสุทธิ์
ที่มาภาพประกอบ : ครองชัย หัตถา, 2548 อ้างจาก Bougas, 1988